Büyük anne ve büyük babaların çocuk eğitiminde ne kadar önemli olduğu bilinir.

Özellikle günümüzde çalışan anne sayısının hızla artması çocukların yetiştirilmesinde başka insanların katkıda bulunmasını zorunlu hale getirdi. Bu zorunlulukta ilk akla gelenler ise diğer aile bireyleri oluyor. Genellikle de büyük anne ve büyük babalar devreye giriyor. Böyle bir destek anne ve babanın içini çok rahatlatıyor belki ama zaman içinde bazı sorunlara yol açabildiği de bir gerçek.
O nedenle olumlu ve olumsuz yönleriyle konuyu bilmek önemli.

Büyük anne ve büyük babaların çocuk açısından önemi

Çok gerekli durumlar olmadığı sürece çocuğun bakımını özellikle ilk bir yıl için mutlaka annenin yapması tercih edilmelidir. Çocuk yaklaşık olarak bir yaşa gelene kadar annenin her an yanında olmasına ihtiyaç duyar. Süreklilik kavramı oluşmamıştır.
Annesinden akşama kadar ayrı kalan çocuk bunun geçici bir süre için olduğunu kavrayamadığından psikolojik olarak bazı sorunlar yaşayabilir. Korkular, endişe, saldırgan davranışlar sık karşılaşılan sorunlar olarak dikkat çeker.

Ancak bir yaşından sonra belirli sürelerle bakıcı kişilerin devreye girmesi uygun olabilir.
Yine çok zorunlu haller dışında olması gereken bir çocuğun 3 yaşına kadar annenin bakımı altında kalmasıdır. Bu yaştan sonra da önce yarım gün olarak yuvaya başlanabilir ve 4 yaş civarı tam güne geçilebilir.

Bütün bu aşamalarda eğer anne çalışıyorsa ve çocuğun bakımı için başkalarından yardım alınacaksa öncelik her zaman büyük anne ve büyük babalara verilmektedir. Genel olarak onların da bu işe çok içten talip oldukları görülür. İlginçtir çocuklarla da iyi anlaşırlar.
Büyük anne ve büyük baba çocuğun hemen hemen her dediğini yapar ve çocuk bir prens ya da prenses muamelesi görür. Pek çok çocuk büyük ebeveynleriyle ilgili hoş anılara sahiptir.

Elbette ki çocuğun bakımında ailenin yakınlarına güvenmek çok rahatlatıcı ve güven verici bir durumdur. Üstelik çocuğun çok iyi bir bakım göreceği de neredeyse kesindir. Ancak işin bir de başka boyutu vardır.
Çocuk bazen otoritenin kimde olduğu konusunda sıkıntılar yaşayabilir. Genellikle büyük anne ve büyük babanın çocuğun bakımında söz sahibi olduğu durumlarda farklı ebeveyn tutumuyla karşılaşıyoruz:

• Çocuk üzerindeki bütün yetki büyük anne ve büyük babaya bırakılmıştır.
• Anne ve baba otorite konusunda büyük anne ve büyük babayla çatışma yaşarlar ve yetkinin sadece kendilerinde olduğunu düşünürler.
• Ya da tek patron çocuktur. Hem büyük anne ve büyük baba hem de anne baba onun isteklerine göre davranır.

Maalesef bunların tümü de yanlış tutum ve davranışlardır. Her şekilde otorite konusunda karmaşa yaşanmaktadır. Doğru olan her iki tarafın ortak kabul ettikleri bir kurallar bütünü uygulanmasıdır ve aslında otorite de çocuğun anne ve babasında olmalıdır. Bazı durumlarda büyük anne ve büyük baba inisiyatif alarak esnek davranabilirlerse de genel tutum anne ve babanın yetkisine saygı göstermek olmalıdır.

Anne Babaların Yanlış Tutumları

Anne babalar en değerli varlıklarını çocuklarını en güvendikleri varlıklara emanet etmenin iç huzurunu yaşarken aslında biraz da huzursuzdurlar. Çünkü;

• Ailenin vermek istediği eğitimle büyük anne ve büyük babanın eğitim anlayışları her zaman aynı olmayabilir.
• Bazı durumlarda anne babanın hassasiyeti büyük ebeveynler için çok gereksiz görülebilir.
• Ayrıca anne babanın isteklerini karşılamak için büyük anne ve büyük babanın eğitim düzeyleri yeterli olmayabilir.
• Anne ve babanın çocukları için yapmak istedikleri ile elde edecekleri arasında büyük farklılıklar ortaya çıkabilir.

Oysa burada öncelikli olan çocuğun bakımı ve ihtiyaçlarının karşılanmasının, yeterli sevgi ve ilgi görmesinin önemli olduğunun farkında olmaktır. Büyük anne ve büyük babanın var olabilecek eksikleri için onları eleştirmek hele hele bunu çocuğun yanında yapmak çok yaralayıcı sonuçlara yol açar.
Genellikle beklentiler çok yüksek tutulduğunda hayal kırıklıkları da büyük olabiliyor ve her iki kuşak arasında gerginliklere yol açabiliyor.
Bu açıdan çocuğun bakımını büyük anne ve büyük babayla paylaşmaya başlamadan önce ciddi olarak oturup konuşmakta fayda var: Ne istiyorsunuz, ne bekliyorsunuz?
Dürüst olarak da yanıt bulmak önemlidir. Beklentilerinizin ne kadarı gerçekçi ve ne kadarını karşılayabilecek yeterlilikteler?

Sonradan en sevdiğiniz varlığınız çocuğunuz için en sevdiğiniz kendi anne babanızla boş yere tatsızlıklar yaşanmasına ortam hazırlamayın. Çocuğun önünde onların otoritesini tartışma konusu yapmayın. Unutmayın ki onlar da en az sizin kadar bu işi biliyorlar. Onlar da sizi yetiştirdiler.

Büyük anne ve büyük babaların yanlış tutumları

Benzer sıkıntılar bazen büyük anne ve büyük babalar tarafından çocuğun anne babasına yansır.

• Çocuğun yanında anne babayı becerisizlikle suçlamak,
• Her şeyin çocuğun isteklerine göre yapılmasını istemek,
• Ya da çocuğun her istediğinin yapıldığından şikayet etmek,
• Anne babanın koyduğu kurallara itiraz etmek.
• Çocuğu aşırı sahiplenmek ya da reddedici davranmak,
• Çocuğun yanında anne babayla tartışmak ve onların otoritelerini sarsmak

gibi aslında pek çok yanlış davranış sergiledikleri görülebiliyor.

Oysa burada bilinmesi gereken ve her iki tarafın da dikkat etmesi gereken temel kural herkesin çocuğun rahatı ve ihtiyaçlarının karşılanması için çabalamakta olduğunu unutmamak olmalıdır.

Nasıl bir büyük anne ve büyük baba

Genellikle pek çoğumuz büyük anne ve büyük babalarımızla ilgili hoş anılar hatırlarız. Onlar sevgilerini sınırsızca veren, bize şefkat gösteren, hatta bir dediğimizi iki etmeyen ama aynı zamanda otorite olarak saygıyla karışık bir ürkeklik yaşadığımız büyüklerimizdi. Şimdiki büyük annelerin ve büyük babaların da yapması gereken tam olarak budur.

• Sevgide sınırsız olmak
• Tecrübelerini paylaşırken zorlayıcı değil, yönlendirici ve öğretici olmak,
• Anne babanın kurallarına saygı göstermek,
• Çocuğu anne babaya karşı silah olarak kullanmaktan kaçınmak,
• Hoş görülü, anlayışlı ve sabırlı olmak. Hem çocuğa hem de anne babaya karşı.
• Bazı şeylerin zamanla değişebileceğini kabul edebilmek.
• Kendi doğrularının başkaları için de doğru olmayabileceği konusunda anlayış gösterebilmek.
• Bütün meselenin her iki taraf için en önemli varlık olan çocuğun gelişimini desteklemek olduğunu göz önünde bulundurmak.

Öneriler

Anne babalar için

Modern çağın getirdiği pek çok nimetle beraber maalesef bazı zorlukları da var. Artık kadınların iş hayatına girmeleriyle birlikte bebeklerinin bakımı konusunda ciddi sıkıntılar yaşıyor oldukları da bir gerçek.
Böyle anlarda anne babaların yardımına yine kendi kanlarından canlarından olan kişilerin yani büyük anne ve büyük babaların koşuyor olmaları da ayrı bir mutluluk kaynağı.

Ancak her iki tarafın da en iyiyi istemeleri bazen çatışmalara yol açabiliyor. Bir taraf için iyi ve doğru olan diğer taraf için eski fikirler ve uygulamalar olarak görülüyor. Elbette ki anne ve babalarımızın uygulamaları her zaman en doğru olanlar olmayabilir.

Her konuda çok iyi anlaşma sağlanmalıdır şeklinde bir kural da olamaz. Yine de çocuklarımızı emanet ediyorsak onların doğrularının yılların deneyimleri sonucu oluştuğunu ve bizi bu doğrularla büyüttüklerini unutmamalıyız.

Bazı farklılıklar ve belki de bize göre yanlışları olsa da temelde iyi niyet ve geçmiş tecrübelerin olduğunu bilmek gerekir.

Ayrıca her tür olumsuz eleştiri ve değerlendirme çocuklar yokken yapılmalı ve mutlaka kullanılan dile dikkat edilmeli. Hem yaşları gereği hem de yaptıkları işin yoruculuğu nedeniyle daha hassas olabilirler ve eleştiriye açık olmayabilirler. Üstelik bunu çocukların yanında yapmak çocukların gözündeki otoritelerini ve saygınlıklarını yok edebilir.
Sonuçta çocuklarımıza bakmak gibi çok ciddi ve yorucu bir sorumluluğu üstlenmişlerdir.

Onlar anne babalarımız olarak torunlarıyla daha yakın ilişkiler kuracaklardır. Bu sırada çocuklarımız da bu yakınlığı kullanmak isteyeceklerdir. Anne baba olarak onların ilişkilerine biraz dışardan bakmak ve çok müdahaleci olmamak gerekir. Eğer doğru anlatabilmişsek çocuklar gerçek kural koyucunun ve otoritenin kim olduğunu bilirler. Biz önce kendi anne babalarımıza saygılı davranarak çocuklarımızdan nasıl davranışlar beklediğimiz konusunda yol gösterici olabiliriz.

Büyük anne ve büyük babalar için

Torunların her zaman çocuklardan daha çok sevildiği söylenir. Gerçekten de yıllar sonra küçük yaramazlara karşı büyük anne ve büyük babaların nasıl daha hoş görülü nasıl daha anlayışlı davrandıklarını görebiliyoruz. Küçük çocukların önünde tecrübelerle donatılmış örnek bireylerin olması gerçekten önemlidir.

Çocuklar tuhaf bir biçimde kendilerinden yaşça bu kadar büyük olmalarına karşı büyük ebeveynleriyle daha iyi anlaşmaktadırlar. Bunun nedeni hem gerçekten böyle bir duygu uyumu tutturmalarıdır hem de büyüklerinin çocukların hemen her istediklerine olumlu yaklaşmaları ve çok yasakçı davranmamalarıdır. Aslında bu da anlaşılabilir bir şeydir.

Yılların verdiği deneyim sonucu günlük sıkıntıların çok da önemli olmadığının bilinciyle aile büyüklerinin bazen bize göre daha hoş görülü ve daha ılımlı davrandıkları da bir gerçek.

Ancak bilinmesi gereken bir başka gerçek daha var.

Çocuklar büyük ebeveynlerinin değil kendi anne babalarının çocuklarıdır. Dolayısıyla eğitim konusunda söz sahibi olması gerekenler de onlar olmalıdır. Elbette ki bilgilerinizi ve fikirlerinizi paylaşacaksınız. Ama sizden istendiği sürece paylaşmak mümkün olabilir.

Anne ve babaları hakkındaki olumsuz yargı ve düşünceler ise asla çocukların yanında konuşulmamalıdır. Sonuçta onlar sadece çocuk.

Sizin ve anne babaların arasında duygusal köprü değiller.

Kabul etsek de etmesek de zaman değişiyor. Her gün farklı düşünceler ve inanışlar çıkıyor. Genç anne babalar da çocuklarını kendi istedikleri ve inandıkları biçiminde yetiştirmek istiyorlar. Burada size düşen yol gösterici olmak, anlayış ve sabır gösteren taraf olmayı becerebilmektir.

[2015-06-30]