Son zamanlarda, çocukların birbirlerine uyguladıkları taciz ve akran zorbalığıyla sıkça karşılaşıyoruz ne yazık ki. Hem çocukların, hem öğretmenlerin hem de velilerin bu konuda çok dikkatli olmaları gerekiyor. Tacizin ve şiddetin fark edilmediği veya fark edilip zamanında müdahale edilmediği durumlarda ilerleyen zamanlarda ciddi psikolojik sorunlara yol açabildiğini bir kez daha hatırlatmak isterim..

Çocuk gelişiminde çocuğun sosyal, bilişsel ve biyolojik gelişimi kadar cinsel gelişiminin ve cinsel eğitimin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için ailelere büyük bir görev düşüyor. Bu konuda kendilerini geliştirmeleri, doğru bir eğitimin nasıl olması gerektiğini öğrenmeleri, tacizle ve şiddetle karşılaşıldığı zaman nasıl bir yol izlenmesi gerektiğini bilmeleri çok önemli.

Cinsel taciz veya istismarın, çoğunlukla yakın çevre tarafından gerçekleştirildiği bazı araştırmalar ile birlikte ortaya konmuştur. Akrabalar ve yakın çevrenin yanında; okula giden çocukların bulundukları eğitim ortamındaki arkadaşları, eğitmenleri veya arkadaşlarının aileleri tarafından tacize uğramaları sıklıkla karşımıza çıkıyor maalesef.

Burada da akran zorbalığı dediğimiz konu çok sık bir şekilde görülmekte.
Akran zorbalığı, okulda şiddet başlığı altında düşünülse de, ikisi arasında bazı farklar vardır. Okul şiddetinde arkadaşların birbiriyle kavga etmesi söz konusuyken, zorbalık olarak tanımladığımız olay uygulanan şiddetin süreklilik göstermesi ve güçlü olanın zayıf olana uygulamasıdır. Dolayısıyla ortada sıradan bir arkadaş kavgasından çok, sistematik ve hafife alınmayacak bir durum söz konusudur. Eğer dikkat edilmezse ve gerekli önlemler alınmazsa, devamında çocuklar arası taciz görülme olasılığı artar ve çocuklar arasındaki ilişkilerde cinsel tacize olanak sağlayan bir ortam yaratılmış olur.

Henüz cinsel ve kimlik gelişimini tamamlamamış, özellikle de çocukluktan ergenliğe geçiş döneminde olan çocuklar birtakım cinsel sorunlar yaşayabilirler veya cinselliğe olan ilgi ve meraklarını yanlış davranışlarla gösterebilirler.
Örneğin kendi cinsel organını yeni tanımaya başlayan bir çocuk, karşı cinsinkini merak ederek sorular sorabilir, bakmaya çalışabilir. Bir başka örnek, mahremiyet sınırları ailesi tarafından öğretilmemiş bir çocuk, arkadaşının mahrem bölgelerinin sınırlarını ihlal edebilir.

Çocuklar ortalama 4-5 yaşlarında cinsellikle ilgili sorular sormaya başlar. Bu soruların yanıtsız bırakılmaması ve doğru yanıtlar verilmesi çok önemlidir. Örneğin; cinselliğin ayıp bir şey olduğu ve konuşulmaması gerektiği düşüncesi son derece yanlıştır. Çocukların kafasını karıştırmayacak ve aynı zamanda gerçeğe en yakın cevaplar titizlikle verilmelidir. İyi dokunma ve kötü dokunmanın, özel alanlarının, mahremiyet olgusunun ne olduğunu bilen çocuklar yetiştirilmelidir.

Özel alan kavramının öğretilmesi de mahremiyetin oluşmasında çok önemli bir eşiktir. Özel alan denilen alan, çocuk kollarını iki yana açtığında oluşan bölgedir. Çocuklara ‘Sana yakın olmayan, aile bireyleri dışında kalan insanlar bundan daha yakına gelmemelidir.’ şeklinde bilgi verilebilir. Mahrem alanı anlatmak için de ‘elbiselerinin ve özellikle çamaşırlarının altında kalan bölgedir ve hiç kimse bu bölgelere bakamaz, dokunamaz, öpemez’ şeklinde net bir sınır çizilebilir.
Bu sınır önemlidir çünkü çocukların iyi ve kötü dokunma konusunda kafaları karışabilir ve net bir ayrım yapamayabilirler ama mahrem alan ve elbiselerinin altına dokunulamaz demek sınırları kesinleştirir. Çocuk kime nerede dur demesi gerektiğini bilir.

Ülkemizde cinsel taciz veya istismar sonrasında durumun en sağlıklı şekilde atlatılması için bireylere büyük görev düşüyor. Ancak ne yazık ki bunun tersi durumları sık sık görüyoruz. Durumun ortaya çıkmaması ve duyulmaması için çaba harcayan yetişkinler ne kadar yanlış bir yol izlediklerinin farkında bile olmayabiliyorlar. Bu yüzden hem kurum çalışanları hem de aileler tarafından bu durum ciddiyetle ele alınmalı ve asla üstü örtülmemelidir. Bunun dışında çocuklar bazen bunu söylemeye çekinebilirler. Eğer iletişim kurarken samimiyet ve güven duygusu verilirse bu durumu büyüklerle paylaşmaları mümkün olabilir.

Öğretmenlerin dikkatli olması ve gerekli müdahalelerde bulunarak cinsel eğitimde ailelere destek olması çok önemlidir. Çocukların davranışlarını özenle takip ederek yanlış giden durumlar varsa bunları ailelerle mutlaka paylaşmalıdır. Çocukların yaşadıkları problemlerde onlara yol gösterecek olan onları eğiten kişilerdir. Çünkü günümüzde her şey eskiye kıyasla çok değişti ve değişmeye de devam edecektir. Çocuklar ise bu değişimden en çok etkilenen kişilerdir. Sağlıklı bir kişiliğe ve parlak bir geleceğe sahip olmaları için elimizden geleni yapmak hepimizin sorumluluğudur.

[2020-01-19]